Els canvis de la llengua d’ensenyament en el sistema escolar soviètic durant el període de Khrusxov: el cas de la República Autònoma Socialista Soviètica Txuvaixa

Abstract

[cat] La reforma educativa soviètica de 1958 contenia unes provisions lingüístiques que van suscitar reaccions i realitzacions diferents en les diverses repúbliques de l’URSS. A partir de materials d’arxius txuvaixos i de la premsa regional, s’estudia la implementació d’aquestes provisions a la RASS Txuvaixa de la RSFS Russa. El treball posa en evidència cert grau d’autonomia de les autoritats txuvaixes a l’hora de fer les seves tries, alhora que també una manera extremadament precipitada de portar-les a terme. La feble reacció de la intel·lectualitat txuvaixa mostra tant les conseqüències del terror estalinista com l’eficàcia dels mètodes més suaus utilitzats durant el període de Khrusxov contra la dissidència.

[eng] The Soviet educational reform of 1958 contained linguistic provisions which provoked different reactions and enforcements among the republics of the USSR. The implementation of these provisions in the Chuvash ASSR of the Russian SFSR is studied on the basis of materials from Chuvash archives and the regional press. The research reveals a certain degree of autonomy of the Chuvash authorities in making their choices, but also an extremely hasty way of carrying them out. The weak reaction of the Chuvash intelligentsia shows both the consequences of Stalinist terror and the effectiveness of the softer methods used during the Khrushchev period against dissidence.

1958-мĕш çулта советсен вĕрентӳ тытăмĕнче вăя кĕртнĕ çĕнĕлĕхсем чĕлхене вĕрентессине те витĕм кӳнĕ. Улшăнусене СССР хутлăхне кĕнĕ республикăсенче тĕрлĕрен йышăннă. Тĕпчевĕмĕрте çав тапхăрта Чăваш АССРĕнче пулса иртнĕ ĕçе-хĕле сăнлакан архив тата вырăнти хаçат-журнал материалне тĕпе хурса çырнă. Асăрханă тăрăх, Чăвашри влаç çыннисем тепĕр чухне вăл е ку ĕçе хăйсен ирĕкĕпех васкавлă татса пама тăрăшнă. Чăваш интеллигенцийĕн шухăш-кăмăлĕ И. Сталин террорĕн витĕмне пула вăйсăррăн палăрнă. Çав вăхăтрах ку Н. Хрущев диссидентлăха хирĕç кĕрешес тĕллевпе шеллевлĕрех мелсемпе усă курнипе те çыхăннă.

La sovetia edukreformo de 1958 enhavis lingvajn dispoziciojn, kiuj kaŭzis malsamajn reagojn kaj efektivigojn en la diversaj respublikoj de Sovet-Unio. Surbaze de materialoj el ĉuvaŝaj arkivoj kaj de la regiona gazetaro, oni studas la realigon de tiuj dispozicioj en la Ĉuvaŝa ASSR de la Rusia SFSR. La laboraĵo evidentigas ioman gradon de aŭtonomeco en la elektoj de la ĉuvaŝaj aŭtoritatoj, same kiel ilian ekstreme hastan manieron agi. La malvigla reago de la ĉuvaŝa intelektularo montras kaj la konsekvencojn de la stalina teroro kaj la efikon de la pli mildaj metodoj uzataj dum la ĥruŝĉova periodo kontraŭ la disidentoj.